اگر بخواهیم مفهوم بسیج را در ادبیات انقلاب اسلامی جستجو کنیم، چاره‌ای جز رجوع به بیانات بنیانگذار آن، حضرت امام خمینی(ره)، نداریم، آنجا که اشاره کرده‌اند: «حیثیت امروز نظام، تا حد زیادی مدیون بسیج و حضور همه‌جانبه مردم در آن بوده است، حتی تصاحب قدرت جهانی اسلامی با بسیج همه‌جانبه و فراگیر در جهان میسر خواهد بود». در اندیشه امام(ره) بسیج نهادی اجتماعی با ابعاد گوناگون و وسیعی است که باید پاسخگوی نیاز‌های اساسی و حیاتی جامعه باشد و در صورتی نیز خواهد توانست نهادی جامع و پایدار شناخته شود که نیازها، باور‌ها و ارزش‌های فرهنگی جامعه را به خوبی درک کند، این نیازها ممکن است اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا نظامی باشند.
به فرموده امام خمینی(ره): «بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پر ثمری است که شکوفه‌های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می‌دهد. بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدسته‌های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر داده‌اند. بسیج میقات پا برهنگان و معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت یافتگان آن، نام و نشانی در گمنامی و بی‌نشانی گرفته‌اند.»
هوشمندی حضرت امام(ره) و عدالت‌خواهی انسان‌های باایمان در سراسر جهان، تبلور بسیج در عصر حاضر بود که در پنجم آذر ۱۳۵۸ به فرمان امام(ره) بسیج مستضعفان تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ رسمیت پیدا کرد و به عنوان روز بسیج مستضعفان نامگذاری شد.
به مناسبت این روز با دکتر منصور کبگانیان، عضو هیئت علمی گروه مکانیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر و عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت‌وگو کردیم. او دبیر و قائم‌مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور نیز هست و سابقه بسیجی بودن را در کارنامه فعالیت‌های خود دارد. او در این باره گفت: از روز اول بسیجی بودم؛ از سال‌های پیش از انقلاب و سپس در زمان پیروزی انقلاب در سیستان و بلوچستان مأموریت داشتم و هنوز به طور رسمی بسیج میلیونی تشکیل نشده بود. بنده با در دست داشتن برگه مأموریت کمیته انقلاب اسلامی به آنجا اعزام شدم. هم‌اکنون نیز خود را بسیجی و در خدمت انقلاب، نظام و مردم می‌دانم.
دکتر کبگانیان درباره ظرفیت‌ها و مدخل ورود بسیج در عرصه‌های گوناگون در کشور اظهار کرد: خداوند رحمت کند امام راحل را که بنیانگذار بسیج بودند. اگر بسیج نبود، در بسیاری از بخش‌ها و مهمتر از همه جنگ تحمیلی، که البته فقط جنگ نیست، بلکه در تمامی حوزه‌های کشاورزی، اقتصادی، سیاسی و حتی در روستا‌ها و رسیدگی به محرومان دچار ضعف و مشکل بودیم. بعدها که بسیج دانشجویی و امثال آن شکل گرفت، روحیه بسیجی بودن به همه عرصه‌های کشور تزریق شد و ثمرات خوبی را به همراه داشت. حتی در این ایام و هنگامه مقابله با کرونا شاهد نقش‌آفرینی بسیار مؤثر بسیج هستیم.
دبیر ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ادامه داد: اگر بسیج نبود، دولت‌ها هیچ‌گاه به تنهایی نمی‌توانستند از عهده مشکلات کشور و حل و فصل آن‌ها برآیند. از همان آغاز راه انقلاب، بخش عظیمی از دنیا نگاهشان به ایران و این نقطه جغرافیایی است، به همین دلیل می‌گوییم بسیج یکی از ابتکاراتی بود که موجب شد عموم مردم بتوانند در میدان و صحنه عمل باشند.
|