به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدای جلسه آقای اصغر عبداللهی مشاور دبیر در امور مجلس و فراسازمانی در خصوص چگونگی اجرای سیاست‌های جوانی جمعیت و حمایت از خانواده گفت: بر اساس اصل 85 قانون اساسی این اولین بار است که طرح جمعیت به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی محول شده است و متعاقب آن یک ستاد جمعیت تشکیل شده است.
در ادامه جلسه دکتر امیرحسین بانکی‌پور عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه درخواست طرح جمعیت از کمیسیون فرهنگی مجلس بود که به کمیسیون مشترک مجلس داده شد، بر اساس اصل زمان و نیاز به فکر و اجماع نخبگانی موضوع را مرتبط با اصل 85 مطرح کردیم تا کار را محقق کنیم و قرار شد در حاشیه کمیسیون مشترک گروه‌های تخصصی را تشکیل دهیم.
وی در ادامه افزود: در کمیسیون مشترک نماینده دولت و نماینده مرکز پژوهش‌ها نیز می‌آیند و مانند صحن مجلس است و بعد از اجماع نظرات در این کمیسیون طرح به‌طور مستقیم برای تأیید نهایی به شورای نگهبان می‌رود.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: هدف از این جلسه بررسی مجدد این طرح بود تا اعضای جلسه نظراتشان را بیان کنند و اگر نیاز باشد کمیته‌های مشترک نیز در این خصوص تشکیل دهیم.
همچنین وی تأکید کرد: ما قبلا روی چهار متغیر اثربخشی، امکان‌پذیری، به‌صرفه بودن و اجماع نخبگانی نظرسنجی انجام دادیم و نتایج را در جلسه آوردیم و با 52 ماده، طرح جمعیت را منطبق با اصل 85 قانون اساسی کردیم تا به صحن مجلس نرود و مشمول زمان نشود.
در ادامه دکتر محمدولی علیئی رئیس گروه جمعیت موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران با بیان اینکه تصمیم برای فرزندآوری با خانم‌ها است، لذا خیلی از این برنامه‌ها باید برای جامعه بانوان تهیه و تنظیم شود و باید در بخش غیردولتی هم دیده شود، چون عامه مردم به فرزندآوری به‌عنوان یک هنجار اجتماعی نگاه می‌کنند.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر خلیل علی محمدزاده پزشک و استاد دانشگاه نیز در این جلسه با بیان اینکه در دانشگاه‌های تابع وزارت بهداشت باید برخی از رشته‌ها مثل رشته‌های مرتبط با زنان و زایمان و کودکان چار تحول و اصلاح شوند، چون خانمی که باید باردار شود به این افراد مراجعه می‌کند و منبع از آن‌جا گرفته می‌شود و سیاست‌های کشور باید وارد آموزش عالی شود.
وی در پایان اظهار داشت: ارائه مشوق به بانوانی که فرزندآوری و فرزند پروری می‌کنند و رایگان شدن زایمان برای آنها هویت اجتماعی ایجاد می‌کند.
همچنین علی اکبر محزون مدیر کل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار ایران در خصوص خلاصه کردن و تجمیع برخی مواد طرح جمعیت، پیشنهادهایی را ارائه داد و گفت: مدل مفهومي تعيين كننده چارچوب مواد طرح كه از ابتدا بر اساس مصوبه مربوط به جلوگيري از كاهش نرخ باروري و ارتقاي آن متناسب با آموزه هاي اسلامي و اقتضائات راهبردي كشور در شوراي عالي انقلاب فرهنگي شكل گرفته بود، در اثر تغييرات متعدد طرح »جمعيت و تعالي خانواده« در مجالس گذشته چندين بار مورد غفلت قرار گرفته است.
وی افزود: لذا اولين گام، مرور و بازيابي مدل مفهومي مورد نظر براي ساختار نهايي مواد طرح به منظور انسجام بخشي به فرايند تصويب دركميسيون مشترك مي باشد.
دکتر سعید عزیزنژاد معاون اداره کل راهبردی اظهار داشت: کلیه موادی که در این مسیر از طرح اولیه حذف شده است به یک اجماع نخبگانی گذاشته شود تا پیرامون آن نظر دهند.
در ادامه دکتر کبری خزعلی رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده خاطر نشان کرد: فرآیند تصویب این طرح بارها به تعویق افتاده است. در کشور 23 میلیون خانوار داریم که 3 میلیون آنان نابارور هستند و اگر هر خانوار 1 فرزند اضافه کند مشکل کاهش رشد جمعیت حل خواهد شد.
دکتر مروتی، پژوهشگر جمعیت در ادامه این نشست گفت: جوانان باید به وقت نیاز ازدواج کنند و در این طرح بحث فرهنگ کار برای جوانان در زمان مناسب مورد غفلت واقع شده است.
دکتر سید حامد برکاتی مدیرکل دفتر سلامت، جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این جلسه گفت: شاخص‌های مانع فرزندآوری در این طرح دیده نشده و باید کار فرهنگی و تشویق برای فرزند دوم هم در نظر گرفته شود، چون الان خانوادههای ما به‌طور میانگین 1.6 فرزند دارند.
دکتر محمود مشفق مدیر گروه جمعیت‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: این طرح طیف وسیعی از زنان ما را شامل نمی‌شود و مسئولیت بخش دولتی را در حوزه خانواده و باروری بالا برده است.
وی اضافه کرد: مطالعات جمعیت‌شناسی نشان می‌دهد که تجربه تولد فرزند اول روی احتمال فرزندآوری دوم و همینطور فرزند دوم بر فرزند سوم تأثیر دارد.
همچنین دکتر پدرام کرباسیان مدیر اداره آمار و اطلاعات مجمع تشخیص مصلحت گفت: بحث در کمیسیون مشترک نیاز به راهبری دارد با تشکیل کمیته‌های تخصصی در این مرحله باید برای جنگ رسانه‌ای آمادگی داشته باشیم.
در ادامه این جلسه دکتر محمد جواد محمودی رئیس کمیته جمعیت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با استفاده از پیشنهادهای مکتوب رسیده به کمیته جمعیت اظهار داشت: در مقدمه طرح و به استناد پیمایش ملی خانواده، اعلام شده که ۴۰ درصد مردم خواستار داشتن بیش از ۴ فرزند هستند و این باعث شده که طرح عملاً به طرح حمایت از خانوادههای پرفرزند تبدیل شود.
وی افزود: در پیمایش ملی ازدواج که در سال1397 و بر مبنای پرسش از دختران و پسران در حال ثبت ازدواج )یعنی جامعه هدف بالقوه این طرح ( انجام شد؛ متوسط فرزندان مورد درخواست مردان 2.28 و زنان 2.1 بوده است.
دکتر محمودی گفت: علاوه بر این، شواهد ثبتی نشان می‌دهد؛ از کل ولادت‌های ثبت شده در سال1398 43.4 درصد ولادت مرتبه اول )فرزند اول(، 40.8 درصد ولادت مرتبه دوم)فرزند دوم(، 12.6 درصد ولادت مرتبه سوم)فرزند سوم( و3.2 درصد ولادت مرتبه چهارم و بیشتر بوده است. ضمن آن که تفاوتهای استانی در این مورد نیز توجه برانگیز است.
رئیس کمیته جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: از این رو به نظر می‌رسد، شواهد کافی برای رد مدعای ابتدای طرح(به استناد پیمایش ملی خانواده) حداقل به طور یکسان در تمامی استانها، موجود بوده و شاید بتوان با بازنگری اندکی در طرح، زمینههای حمایتی بیشتری برای ازدواج و نیز فرزندان اول و دوم قائل شد، تا بتوان از این طریق، متناسب با زیرساخت‌ها و در گستره ملی به اهداف سیاست‌های کلی جمعیت و نه فقط در چند استان خاص دست یافت.
دکتر مریم اردبیلی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست‌گذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در این جلسه گفت: چون طرح مشمول اصل 85 شده است، لازم است که بررسی نخبگانی هم شود.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر امیرحسین بانکی‌پور عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان جلسه اظهار داشتند: اگرچه تلاش‌های چندین ساله در تغییر رفتار اثر نداشته، ولی در تغییر نگرش اثر داشته است. ریل‌گذاری‌ها به‌‌صورتی است که مردم نمی‌توانند بیشتر از سه فرزند داشته باشند. فرآیند همسریابی ما معیوب است و اگر فرآیند همسریابی روان شود، گره‌گشایی خواهد شد.
وی گفت: جامعه شهری به دلایل گوناگون در ازدواج مقاومت دارد، اگر بتوانیم بستر خوابگاه دانشجویی فراهم کنیم به‌صورت غیرمستقیم سن ازدواج پایین می‌آید چون جمعیت زیادی از بانوان به دانشگاه‌ها رفته‌اند. لذا بهترین جایی که می‌توان سن ازدواج را پایین آورد، خوابگاه‌های دانشجویی است.