به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ابتدای این نشست دکتر عاملی به‌عنوان سخنران نخست طی سخنانی بابیان اینکه بحث شهر مجازی علم ایران یک سابقه 11 ساله دارد گفت: سال 1387 یک پژوهشی انجام دادیم و در سال 1388 پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی 3 جلد کتاب با عنوان شبکه‌های علمی مجازی، پژوهش مجازی و متن مجازی منتشر کرد.
دکتر عاملی: شاید مفهوم شهر مجازی علم موجب این شود که یک زیرساخت پلتفرمی برای مجموعه فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی و آن چیزی که از نهاد علم می‌شناسیم در این محیط به وجود بیاید.
وی ادامه داد: همان‌گونه که شهر بر اساس تراکم جمعیت شکل گرفته، شهر مجازی نیز بر اساس تراکم جمعیت مبتنی بر تراکم داده و تراکم ارتباطات معنا پیدا می‌کند.
دکتر عاملی بیان کرد: با توجه به اینکه ما وارد دوره‌ای شده‌ایم که بسیاری از نهادهای مرتبط با علم، مانند آموزش الکترونیک، پژوهش برخط، کتابخانه‌های مجازی، مراکز اطلاع‌رسانی علمی مجازی در شهرها به وجود آمده‌اند، و اقتضای شرایط و برای اینکه این نهادها را کنار هم قرار دهیم، ناگزیر باید از شهر مجازی علم سخن گوییم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: شاید مفهوم شهر مجازی علم موجب این شود که یک زیرساخت پلتفرمی برای مجموعه فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی و آن چیزی که از نهاد علم می‌شناسیم در این محیط به وجود بیاید.
وی گفت: سوابق شهرها را وقتی بررسی می‌کنیم شهری مثل جندی‌شاپور که شکل‌گیری آن به دوره شاپور دوم برمی‌گردد به‌عنوان یک شهر علمی، بر اساس ظهور نهادهای علمی مانند دانشکده پزشکی و ربع رشیدی و غیره شکل گرفته است.
عضو هیئت‌علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: رویکرد ما به فضای مجازی، که در همه بسترهای آن رویکرد دو فضایی حاکم است، درواقع باید مبتنی بر اکوسیستم واقعی باشد.
دکتر عاملی بابیان اینکه شهر علم سابقه داشته و در حال حاضر نیز عوامل شکل‌دهنده شهر؛ دانشگاه‌ها و مدارس هستند اگرچه مراکز صنعتی و تجاری نیز به‌عنوان نهادهای مهم شکل‌گیری شهرها محسوب می‌شوند، اظهار داشت: اگر به منطق فضای مجازی ازیک‌طرف و منطق شهر مجازی از طرف دیگر توجه کنیم، مشخصات شهر مجازی علم را مشاهده می‌کنیم.
وی با اشاره به جمعیت مجازی کشورمان گفت: ما نزدیک 15 میلیون دانش‌آموز، یک‌میلیون معلم و نزدیک 5/4 میلیون دانشجو داریم و با احتساب دانشگاه‌های دولتی و بین‌دولتی و آزاد حدود 150 هزار هیئت‌علمی در کشور وجود دارد که این‌ها جمعیت مجازی شهر علم ایران را تشکیل می‌دهند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این نکته که فضای مجازی ادامه فضای واقعی است افزود: با توجه به اینکه ذهن یک بعد فرامحلی و فرامکانی دارد، می‌توان گفت که فضای مجازی ادامه ظرفیت‌های ذهن است.
وی ادامه داد: وقتی ماهیت به‌صورت دیجیتال درآمد و متصل به صنعت هم‌زمان با ارتباطات شد، هم با یک ماهیت داده‌ای سروکار داریم که از جنس ماهیت هوش و ذهن است و از سوی دیگر با یک امکان ارتباط فرامحلی درگیر هستیم.
دکتر عاملی بابیان اینکه در بستر دیجیتال، با ماهیت متفاوتی از بستر ماهیت آنالوگ و فیزیکی سروکار داریم افزود: وقتی در محیط دیجیتال ورود پیدا کنیم با ظرفیت متفاوتی از کار مواجه هستیم.
عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران اظهار داشت: این روزها ما بحثی داریم با عنوان شبکه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی که امیدواریم این شبکه بتواند ظرفیتی را فراهم کند برای کل آموزش و پژوهش کشور، اعم از آموزش دبستان و متوسطه و آموزش عالی، که درواقع این شبکه؛ مفهوم شهر مجازی علم با یک تعبیر پذیرفته‌شده‌تر است که امروزه تحت عنوان شبکه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی متداول است.
دکتر عاملی: امروزه از صنعت چهار صحبت می‌شود که صنعت فیزیکال سایبرنتیک است که درواقع بخش صنعت را با ظرفیت‌های فیزیکی و سایبرنتیک مدیریت می‌کند که این ظرفیت‌ها بسیار حائز اهمیت هستند و تحولات بسیار عظیمی را در اقتصاد صنعت به وجود می‌آورد.
وی با اشاره به فن‌آوری‌های جدیدی که منطق آموزش و پژوهش را تغییر می‌دهند گفت: اولاً ما با خود پدیده محتوای دیجیتال سروکار داریم که این محتوا محصول دو انقلاب بزرگ است: انقلاب اول تبدیل اطلاعات به داده بود، که از آن به سیاست‌های انتقال یا فشار تعبیر می‌کنند که در این فرآیند متون درسی آنالوگ را تبدیل به دیجیتال می‌کند یا کتابخانه‌ها و منابع اطلاعاتی را از حالت فیزیکال تبدیل به دیجیتال می‌کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: انقلاب دوم محتوای دیجیتال این بود که این محتوا را بتوان تبدیل به خدمات کرد مانند: خدمات کلاس کمک‌آموزشی و امور مرتبط با خدمات آموزشی و نقل و انتقالات و صدور مدرک مأموریت‌ها و انواع و اقسام تراکنش‌های اداری و آموزشی که باید صورت گیرد.
وی ادامه داد: امروزه از صنعت چهار صحبت می‌شود که صنعت فیزیکال سایبرنتیک است که درواقع بخش صنعت را با ظرفیت‌های فیزیکی و سایبرنتیک مدیریت می‌کند که این ظرفیت‌ها بسیار حائز اهمیت هستند و تحولات بسیار عظیمی را در اقتصاد صنعت به وجود می‌آورد.
دکتر عاملی با اشاره به اینکه دولت آلمان در برنامه 2025 خود صحبت از نزدیک 540 میلیارد دلار ارزش‌افزوده ناشی از به‌کارگیری هوش مصنوعی در ظرفیت‌های تولید و خدمات می‌کند گفت: صنعت یک مفهوم عام است که سایر بخش‌ها را هم مانند کشاورزی چهار، و خدمات چهار را هم شامل می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران بابیان اینکه در کشور ما بیش از 80 درصد بخش کشاورزی به‌صورت سنتی اداره می‌شود گفت: در کشاورزی صحبت از مفهومی است به نام ACPS، که درواقع یک نظام فیزیکی سایبری کشاورزی است و هدف نظام کشاورزی فیزیکال سایبرنیک درواقع دقیق شدن نظام تولید است یعنی همان چیزی که می‌خواهیم تولید شود نه هر چیزی.
وی خاطرنشان کرد: در این فضا ما با یک تحول عظیم سروکار داریم که داده‌های بزرگ اکزابایتی به وجود آمده است که این داده‌ها ظرفیت‌ها را خیلی معنادار می‌کند و اگر در این شرایط ما یک برنامه‌ریزی جدی نداشته باشیم توفیقات ما بسیار کم خواهد بود و ما دچار یک به‌هم‌ریختگی و تشویش خواهیم شد.
دکتر عاملی افزود: امروزه عملاً شهر مجازی به‌صورت خود به خودی و بی‌برنامه در حال شکل‌گیری است و ما عملاً شهر مجازی را که شامل همه عناصر شهر شود، داریم مانند دیجی کالا، اسنپ، آموزشگاه‌های الکترونیک خرید و سفارش آنلاین و غیره که در این بستر وجود دارند.
وی با تأکید بر این نکته که شهر علم مجازی ایران به‌عنوان یک لایه از شهر مجازی حضور دارد، ولی ما برنامه‌ریزی جدی در این حوزه نداشتیم افزود: با بررسی تجربه دولت‌های دیگر مانند چین، متوجه می‌شوید که این دولت در یک فرآیند چندمرحله‌ای به سمت این انسجام پلتفرمی یا مگا پلتفرمی، هم‌افزایی و همگرایی ظرفیت‌های علمی خود حرکت می‌کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: به‌هیچ‌وجه در نگاه ظرفیت‌سازی مجازی، جلوی امور اختصاصی مؤسسات و نهادها گرفته نمی‌شود بلکه با منطق مدیریت مرکزی و غیر مرکزی همه ظرفیت‌های پراکنده امکان ظهور و بروز پیدا می‌کنند و مؤسسات و دانشگاه‌ها امکان به اشتراک‌گذاری منابع خودشان رادارند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: ممکن است این نگرانی به وجود بیاید که اگر به سمت یک نظام شبکه‌ای علمی آموزشی و پژوهشی برویم تنوع و نوآوری و اختیار از دستگاه‌ها گرفته می‌شود، بنابراین ما چهار قلمرو برای این نظام شبکه علمی مجازی در نظر می‌گیریم که توجه به این چهار قلمرو بسیار مهم است.
وی عنوان کرد: قلمرو اول عمومی و تحت مدیریت و مقررات گذاری دولت است، و دوم قلمرو نقطه‌به‌نقطه است که از قلمروهای اختصاصی بوده که مرتبط با هر واحد آموزشی است، مانند اینکه هریک از دانشگاه‌های کشور قلمرو اختصاصی مخصوص به خود رادارند.
عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران گفت: به‌هیچ‌وجه در نگاه ظرفیت‌سازی مجازی، جلوی امور اختصاصی مؤسسات و نهادها گرفته نمی‌شود بلکه با منطق مدیریت مرکزی و غیر مرکزی همه ظرفیت‌های پراکنده امکان ظهور و بروز پیدا می‌کنند و مؤسسات و دانشگاه‌ها امکان به اشتراک‌گذاری منابع خودشان رادارند.
دکتر عاملی ادامه داد: قلمرو سومی که وجود دارد مربوط به بخش خصوصی است که در اینجا هم دریافت‌کننده و هم ارائه‌کننده خدمات است و این قلمرو، نقش بسیار فراگیر و مهمی دارد و جاهایی که عملکرد موفقی داشتند به این دلیل بود، که امکانات توسط بخش خصوصی توسعه پیدا کرده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بابیان اینکه در این فضا بحث برون‌سپاری مطرح نیست گفت: برون‌سپاری به این معناست که دولت عهده‌دار تأمین منابع مالی شود و آن را به بخش خصوصی واگذار کند اما چون در اینجا کسب‌وکار بزرگی وجود دارد و بخش خصوصی ذینفع است و برایش ارزشمند است که بتواند از این امکان استفاده کند.
وی ادامه داد: قلمرو چهارم، ارتباطات و تعاملات بین‌المللی است، که حتماً با رعایت پروتکل‌های و استانداردهای بین‌المللی و رعایت امکانات بین‌المللی، که باید در این محیط امکان بهره‌گیری از آن‌ها فراهم باشد و سیستم ما قابل انطباق با سیستم‌های بین‌المللی باشد، که در اینجا قلمرو پیدا می‌کند.
دکتر عاملی: شرایط کرونا یک جبر مجازی برای ما به وجود آورده که ما ناگزیر به استفاده از فضای مجازی هستیم و متأسفانه نیم ترم سال گذشته، که ما به‌صورت عجله‌ای وارد این فضا شدیم کیفیت آموزش بسیار ضعیف بود و امکانات آموزش به‌صورت منسجم نبود.
عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران بابیان اینکه ما از فضای مشترکی صحبت می‌کنیم، که یک فضای هم‌افزا، همگرا و یکپارچه است اظهار داشت: وقتی از یکپارچگی صحبت می‌کنیم در درجه اول از یک ظرفیت به‌هم‌پیوسته سخن می‌گوییم و در درجه بعدی یکپارچگی، به معنای تبعیت از ضوابط و مقررات و قوانینی است که بر این محیط حاکم است.
دکتر عاملی اضافه کرد: ما وقتی یک مرکز داده قدرتمندی در کشور داشته باشیم، هر کس بخواهد منبعی را تبدیل به دیجیتال کند باید اول بررسی کند که قبلاً دیجیتالی شده یا نه، متأسفانه در حال حاضر در کشور بسیاری از نرم‌افزارها به‌صورت تکراری استفاده می‌شود، به‌عنوان‌مثال هر دانشگاهی برای خود نرم‌افزار مستقلی دارد یا بانک‌ها هرکدام نظام تراکنش مستقلی را برای خود دارند، حتی بانک‌های دولتی نیز پلتفرم واحد ندارند.
وی افزود: این شهر علم، یک فضای هم‌افزا، همگرا و یکپارچه خواهد بود که به‌مرورزمان این محیط معنا پیدا می‌کند به‌عنوان‌مثال وزارت علوم و بهداشت نرم‌افزارهای گسترده‌ای دارند، ولی این نرم‌افزارها در یک بستر پلتفرمی مشترک قرار ندارند، چون سامانه‌های ما در یک پلتفرم مشترک نیستند بنابراین امکان شکل‌گیری مگا پلتفرم هم وجود ندارد، ما حتی در دامنه‌های ملی هم یک پلتفرم واحد و یکپارچگی واحد نداریم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: شرایط کرونا یک جبر مجازی برای ما به وجود آورده که ما ناگزیر به استفاده از فضای مجازی هستیم و متأسفانه نیم ترم سال گذشته، که ما به‌صورت عجله‌ای وارد این فضا شدیم کیفیت آموزش بسیار ضعیف بود و امکانات آموزش به‌صورت منسجم نبود.
دکتر عاملی اضافه کرد: نگاه شهر مجازی علم ایران ناظر به این است که ما یک ظرفیت، با کیفیت بهتری را در شرایط کرونا و بعد از کرونا، که اضطرارهای دیگری مانند آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، یا اضطرارهای طبیعی مانند سیل و زلزله وجود دارد ایجاد کنیم، که این اقتضائات، ما را به سمت فضای مجازی می‌کشاند.
دکتر شکر خواه: برای رسیدن به شهر علم دانشگاه ما باید به یک نهاد یادگیرنده تبدیل شود
پس از سخنان دکتر عاملی، دکتر یونس شکر خواه عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران طی سخنانی گفت: می‌توان در این حوزه طبقه‌بندی دیگری نیز ارائه داد به این صورت که ما لایه‌ای به نام زیرساخت‌های فنی داریم که در مورد آن بحث بسیار زیاد است و حقیقتاً در این بخش مشکل داریم از سرعت اینترنت گرفته تا بحث عدالت در دسترسی، و هزینه‌ها که بحث طولانی است.
دکتر شکر خواه: بدون یک آنالیز دقیق در حوزه زیرساخت و لایه ابتدایی، نمی‌توانیم به شهر علم فکر کنیم، و در غیر این صورت بحث از شهر علم، صرفاً یک بحث نظری خواهد بود.
وی ادامه داد: لایه بعدی مناسبات تولیدی است، به این معنا که آیا اساتید ما آماده هستند که محتوای مناسب وب داشته باشند، یا اینکه می‌خواهند محتوای کلاسیک را از طریق وب در اختیار دانشجو قرار دهند، که باید روی این لایه بسیار کار کنیم و اساساً باید برای واحدهای آنلاین آماده شویم چه از جنبه محتوا و داده چه از جنبه ارائه و چه از جنبه مشارکت.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران بابیان اینکه لایه سوم چارچوب معرفتی و شناختی مسئله است افزود: هر سه لایه باهم دارای اهمیت و تعیین‌کننده هستند، چون یک نوع رمزگشایی هستند و اگر این رمزگذاری‌ها نسبت منطقی با همدیگر نداشته باشند رمزگشایی‌های غلطی روی خواهد داد.
دکتر شکر خواه بیان کرد: ما بدون یک آنالیز دقیق در حوزه زیرساخت و لایه ابتدایی، نمی‌توانیم به شهر علم فکر کنیم، و در غیر این صورت بحث از شهر علم، صرفاً یک بحث نظری خواهد بود.
وی با اشاره به این نکته که منظور از مناسبات تولیدی، گفتمان مناسب شرایط است اضافه کرد: در لایه مناسبات تولیدی، دانشجویان آماده‌تر از اساتید هستند و متأسفانه برای برخی از همکاران ما کار کردن در این فضا دشوار است، لذا برای رسیدن به شهر علم دانشگاه ما باید به یک نهاد یادگیرنده تبدیل شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران با اشاره به این نکته که ابتدا باید معلمین خود را با این فضا آشنا کنیم گفت: نکته مهم در این بحث صحت سنجی بین معلم و شاگرد و استاد و دانشجو است، که باید پیچیدگی‌های مسئله را ببینیم و مورد بررسی قرار دهیم.
وی بابیان اینکه تحقق شهر علم مجازی، یک گروه خبره می‌خواهد که ابتدا آسیب‌شناسی کنند افزود: کرونا به ما فشار آورد که به سمت راه‌حل‌هایی برویم که همیشه کنارمان بوده‌اند اما در حد یک اسم بوده‌اند، بنابراین بنده کرونا را یک فرصت نمی‌دانم چون اگر این عامل فشار حذف شود ما مجدداً به همان نکته اول برمی‌گردیم.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ادامه این نشست دکتر عاملی با اشاره به سخنان دکتر شکر خواه گفت: لایه زیرساخت، لایه مناسبات تولید و لایه معرفتی قطعاً دارای اهمیت است و در تعارض با مواردی که بنده ذکر کردم نیست، بلکه با یک تقسیم‌بندی دیگری مطلب را توضیح می‌دهد.
وی ادامه داد: اگر از لایه سوم، یعنی لایه معرفتی و شناختی شروع کنیم، ما هزینه زیادی در این حوزه می‌دهیم که ذهن‌ها همان ذهن‌های آنالوگ است و شناخت‌ها نیز همان شناخت‌های آنالوگ است و رویکردها نیز آنالوگ است، که همه این‌ها به‌عنوان مانع معرفتی وجود دارند.
دکتر عاملی: الآن سر حکمرانی داده‌های بزرگ در کشور یک اشتراک نظر واحد نداریم و اساساً مقررات گذاری‌های لازم را برای داده‌های بزرگ نکردیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: حدود 14 سال پیش کتابی را منتشر کردیم راجع به فضای مجازی ایران که در مقدمه این کتاب سه مطلب را بنده ذکر کردم که ما نیازمند یک واقعی مجازی گرایی، واقعی مجازی بودگی و واقعی مجازی شدن هستیم، به این معنا که باید بپذیریم و بفهمیم که جهان دومی که در آن قرار گرفته‌ایم و الزاماتی که زندگی صنعتی برای ما ایجاد کرده که ناگزیر به پذیرش آن‌ها هستیم، که این فضا در بسیاری از زمینه‌ها می‌تواند به‌عنوان فضای جایگزین عمل کند.
دکتر عاملی اظهار داشت: شناخت و معرفت این دو فضایی شدن، یک شناخت بسیار مهمی است که الآن سر حکمرانی داده‌های بزرگ در کشور یک اشتراک نظر واحد نداریم و اساساً مقررات گذاری‌های لازم را برای داده‌های بزرگ نکردیم، امروز دیگر کتابخانه من معنا ندارد، کتابخانه بعد ملی پیدا کرده است، امروز منابع اطلاعاتی دانشگاهی دانشگاه من، دیگر بی‌معناست زیرا منابع اطلاعاتی دانشگاه منابع ملی هستند.
وی با اشاره به این نکته که اگر به ظرفیت‌های فضای مجازی به‌عنوان یک ابر ظرفیت توسعه و پیشرفت کشور، نگاه نکنیم طبعاً هزینه‌ای نیز برای آن نمی‌شود ادامه داد: دولت هلند در سال 2003، پنجاه‌درصد منابع سرمایه‌گذاری ملی خود را به فضای سایبر اختصاص داد و دولت آلمان در برنامه 2025 خود، یکی از محوری‌ترین نکاتی که ذکر می‌کند این است که باید ظرفیت دسترسی کاربر را به ظرفیت مگابایتی برسانیم.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: ما زیرساختی لازم داریم، که در آن زندگی شود و این زندگی واقعی و مجازی در کنار هم شکل گیرد، مناسبات تولید هم در مکانیسم بازار شکل می‌گیرد یعنی عرضه و تقاضا به مناسبات تولید معنا می‌دهد، لذا این رویکرد درستی است.
دکتر عاملی افزود: هم‌افزا کردن ظرفیت‌ها در بستر واحد بسیار مهم است و همچنین خطرناک، زیرا اگر ظرفیت‌های زیرساختی لازم را نداشته باشیم در این صورت مواجه با پایین آمدن کیفیت آموزش می‌شویم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: باید آموزش عالی کشور و وزارت بهداشت، یک برنامه ارزیابی کیفیت آموزش و برگزاری کلاس‌ها برای نیم ترم89-88 داشته باشند بنابراین آموزش الکترونیک مقررات گذاری‌های خاص می‌خواهد.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه پروتکل‌های کرونا، ما را ناگزیر به آموزش مجازی می‌کند، لذا آموزش‌وپرورش و آموزش عالی کشور باید یک برنامه‌ای داشته باشند که دانشجو بتواند به استاد مراجعه کند و این شرایط مراجعه حضوری فراهم شود و اشکالاتش را به‌صورت حضوری برطرف کند.
دکتر عاملی بابیان اینکه فضای مجازی قلمرو پردامنه‌ای است که برای رسیدن به فضای تکمیلی‌تر، نیازمند کار مستمر است افزود: محیط مجازی یک محیط ادامه‌دار است یعنی مرحله‌به‌مرحله یک کار را تکمیل می‌کنیم، و لزومی ندارد که کار صد در صد را تأمین کنیم تا بهره‌برداری صورت گیرد یعنی الآن وزارت بهداشت و علوم و آموزش پرورش، شروع کنند که مجموعه خدمات خود را در یک پلتفرم واحد قابل‌دسترس کنند که وقتی فرد وارد آن می‌شود همه ظرفیت‌ها را ببیند.
عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران گفت: در مرحله بعد باید کیفیت را در این سامانه‌ها و نرم‌افزارها افزایش دهیم و آموزش‌های ترکیبی را تقویت کنیم، لذا باید یک فضای ادامه‌داری را در این محیط فراهم کرد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در پایان جلسه دکتر عاملی در پاسخ به سؤال یکی از اعضا در خصوص اینکه تا چه اندازه ظرفیت‌های ایجابی در جامعه برای شهر مجازی علم وجود دارد؟ و با توجه به اینکه خود شما تحصیل‌کرده غرب هستید چرا در تحلیل‌هایتان بیشتر از شبکه ملی که عمدتاً نگاه به شرق و چین دارد صحبت می‌کنید؟ گفت: اگر منظورتان این است که مفهوم شهر مجازی علم در جای دیگری وجود دارد من تاکنون با آن برخورد نکردم، ولی اگر منظور شما عملکرد این شهر است، این عملکرد در دولت‌های مختلف طراحی‌شده و کشورهای اروپایی هم به این سمت رفتند.
وی افزود: بخش بزرگی از این برنامه‌ریزی ایجاد زیرساخت است، ولی فقط زیرساخت به‌تنهایی کافی نیست، کشور کره جنوبی چهار برنامه جامع برای حوزه یادگیری الکترونیک داشت که گام اول را در سال 1996 شروع کرد و برنامه‌اش این بود که بتواند یکپارچگی فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در سیستم آموزشی را تأمین کند، در راستای بهبود آموزش عمومی و بالا بردن رشد اقتصادی و توسعه دسترس‌پذیری فناوری اطلاعات و ارتباطات این برنامه جامع اولشان بود .
عضو هیئت‌علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران گفت: برنامه جامع دوم از سال 2005-2001 بود که در آن دوره با توجه به اینکه زیرساخت‌ها را فراهم کرده بودند مبتنی بر بالا بردن کیفیت آموزش از طریق دسترسی باز به محتوای آموزشی بود.
وی با اشاره به این نکته که ظرفیت شهر مجازی علم ایران، 65 میلیون کاربر ایرانی و سایر کاربران فارسی‌زبان در سراسر دنیا است اظهار داشت: در شهر مجازی علم ایران به‌هیچ‌وجه بحث ما این نیست که بخواهیم یک فضای مدیریت‌شده و دولتی ایجاد کنیم، بلکه می‌خواهیم یک نظام برنامه‌ریزی‌شده داشته باشیم و اتفاقاً از انبوه کاربران استفاده کنیم.
دکتر عاملی عنوان کرد: برنامه جامع سوم کره ایجاد محیط‌های یادگیری پایدار برای تحقق عدالت آموزشی است، به این صورت که وقتی محتوایی در بهترین مدارس تهران و مدارس شهرهای بزرگ تولید می‌شود در معرض استفاده همه مردم ایران می‌گذاریم این تأمین‌کننده نظام‌مند عدالت آموزشی است که مدنظر است.
وی ادامه داد: در برنامه جامع چهارم، کره به سمت تقویت آموزش می‌رود و علم در توسعه منابع انسانی با تأکید بر قدرت نرم‌افزارهای اطلاعات به‌جای قدرت سخت‌افزارها است، ذکر این نکته لازم است که بخش عظیمی از اقدامات برنامه جامع کره را بخش خصوصی انجام داده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: قدرت نرم‌افزاری ما است که دایره و شعاع تحقق این امر را مشخص می‌کند، اگر ما قدرت زیرساختی و نرم‌افزاری محتوایی و خدماتی لازم را فراهم کنیم این اتفاق می‌افتد و لذا برنامه داشتن جزء گریزناپذیر است و ما نیازمند برنامه‌ریزی و متناسب‌سازی شرایط هستیم والا اینکه صرفاً با توسعه زیرساخت توقع داشته باشیم اتفاقات کیفی لازم بیفتد، این اتفاق محقق نمی‌شود.
وی افزود: من کره را تمرکز کردم چون جزء نمره اول‌ها است هم در آمادگی الکترونیک و هم در سایر امکاناتی که در دولت الکترونیک فراهم کرده و به این مسیر رسیده است.
دکتر عاملی در پاسخ به سؤال دیگری در خصوص اینکه آیا شهر مجازی علم فلسفه وجودی دانشگاه‌ها را زیر سؤال می‌برد؟ گفت: آیا وقتی ما در نرم‌افزارهای مرورگر جستجوی اطلاعات می‌کنیم و کسی یک ظرفیت برای جستجوی اطلاعات برای ما فراهم می‌کند این به این معناست که ما منها می‌شویم؟ قطعاً منها نمی‌شویم بلکه ظرفیتی ایجادشده برای جستجوی اطلاعات، و همه کاربران به فعلیت می‌افتند برای اینکه بتوانند از سایر منابع اطلاعاتی که در سطح دنیا است استفاده کنند.
وی گفت: کلمه مجاز را در اصطلاح اثر ذات می‌گویند، ذات اصلی دانشگاه و مؤسسات آموزش عالی کشور است، ذات اصلی دبستان و دبیرستانی است که وجود دارد و فضای مجازی اثر آن ذات است و اقدامات نرم‌افزاری امکان اکو شدن این‌ها را فراهم می‌کند نه اینکه بخواهد آن‌ها را حذف کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: کلمه ملی که استفاده می‌شود سوءتفاهمی به وجود می‌آورد، که ما می‌خواهیم یک محدوده ایجاد کنیم برای اینکه این امکانات در سطح ملی باشد، نه این امکانات برخاسته از ایران است برای همگان جهانی است و به‌هیچ‌وجه نمی‌شود محدودیت ایجاد کرد اتفاقاً باعث توسعه ایران است.
دکتر عاملی افزود: اگر دانشگاه‌های ما در این فضا با عنوان و ظرفیت خودشان، امکان کیفی پیدا کنند، این امکان باعث می‌شود بتوانند دانشجوی بیشتری در سطح جهانی جذب کنند.
وی ادامه داد: ظرفیت‌های ملی را تأمین شرایط جهانی کردن، یک محدودیت ملی ایجاد کردن نیست، بلکه ایجاد یک ظرفیت جهانی است برای امکانات ملی، لذا این دو تا باهم فرق می‌کنند و یک خلط مفهومی صورت می‌گیرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان خاطرنشان کرد: این محیط به‌هیچ‌وجه نباید در عملکرد مستقل دانشگاه‌های کشور اختلالی به وجود آورد، بلکه باید ظرفیت ایجاد کند برای هم‌افزایی و همگرایی و به اشتراک گذاشتن امکاناتی که در آن‌ها وجود دارد.
|