به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مقدمه این پژوهش نگاشته شده است که قدرت نرم و آموزش زبان انگلیسی، با فرهنگ سروکار دارند.
یکی از منابع مهم قدرت نرم، در واقع مهم‌ترین آن، فرهنگ است، آنچنانکه گاهی قدرت نرم، قدرت فرهنگی هم نامیده می‌شود.
زبان هم عنصری از فرهنگ به شمار می‌آید و از طرف دیگر بخش عظیمی از فرهنگ، مانند ادبیات و هنر، از راه زبان بیان می‌شوند و انتقال می‌یابند.
بنابراین، موضوع این تحقیق با فرهنگ ارتباط نزدیکی دارد. واژه قدرت در اصطلاح قدرت نرم به آن جنبه سیاسی می‌دهد.
فرهنگ به قدرت نرم مربوط است و به همین علت کارکرد سیاسی دارد. همانطور که زبان به‌عنوان یکی از عناصر فرهنگ در نظریه امپریالیزم فرهنگی در خدمت اهداف سیاسی قرار می‌گیرد، در نظریه قدرت نرم نیز زبان با همین کارکرد مورد توجه قرار گرفته و در این تحقیق نیز کارکرد سیاسی آن مورد نظر است.
به طور خاص این تحقیق با هدف کشف سازوکارهای افزایش قدرت نرم آمریکا با بهرهبرداری از منابع آموزش زبان با گسترش سه بعد اصلی قدرت نرم، شکوه، زیبایی و خیرخواهی آغاز شد. راهکارهای مصون‌سازی و خنثی‌سازی ترفندهای قدرت نرم آمریکا به شکل ماتریس دو محوری عرضه شده است که در آن مؤلفه‌های آموزش زبان در یک محور قرار داده شده و اهداف قدرت نرم در محور دیگر است.
بنابراین هدف اصلی تحقیق این است که نشان دهد آمریکا از چه ساز وكارهايی برای رسيدن به هدف افزایش قدرت نرم خود در منابع آموزش زبان انگلیسی استفاده می‌کند.
روش اصلی مورد استفاده در این تحقیق روش کیفی است و مراحل تحقیق اصلی با رویکرد تحلیل محتوا انجام شده است و بخشی از جامعه آماری این تحقیق، منابع کتبی و مجموعه‌های چندرسانه‌ای آموزش زبان انگلیسی -آمریکایی مورد استفاده در ایران را، شامل می‌شود و بخش دیگر جامعه آماری این تحقیق، مدیران و مدرسان زبان انگلیسی در مراکز آموزش زبان و جامعه خبرگان آموزشی، فرهنگی و قدرت نرم هستند.
در ذیل عنوان«سازوکارهای بهرهبرداری امريكا از آموزش زبان انگليسی برای گسترش قدرت نرم و راهکارهای مقابله با آن» نتایج منتج به آن به‌شرح ذیل نگاشته شده است:
سازوکارهای افزایش قدرت نرم آمریکا و ردگیری اهداف آن از راه آموزش زبان انگلیسی نشان داد که آمریکا با استفاده از منابع قدرت نرم خود، اعم از منابع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، از سازوکار نمایش شکوه، زیبایی و خیرخواهی با اهداف ارئه تصویری زیبا از حکومت خود و مشروعیت بخشی به آن، کسب موقعیت بین‌المللی و مدیریت و شکل دهی افکار عمومی در جهان استفاده می‌کند.
نتایج تحلیل محتوای منابع آموزش زبان انگلیسی-آمریکایی در ایران نشان داد که بهرهبرداری آمریکا از آموزش زبان انگلیسی برای گسترش قدرت نرم خود در سه بعد شکوه، زیبایی و خیرخواهی و منابع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی انجام می‌شود.
اهمیت پرداختن به مسئله بهرهبرداری آمریکا از منابع آموزش زبان انگلیسی برای گسترش قدت نرم خود، با هدف تعیین سازوکارهای این بهرهبرداری و عرضه راهکارهای مقابله با آن از اهمیت آموزش ناشی می‌شود که تأثیری ماندگار دارد.
تأثیر آموزش زبان انگلیسی از تماشای فیلم و استفاده از اینترنت بسیار بیشتر است، زیرا با آموزش زبان یادگیری صورت می‌گیرد و در ذهن باقی می‌ماند.
محققین ایرانی بر این موضوع اتفاق نظر دارند که اثرگذاری فرهنگی و سیاسی آموزش زبان انگلیسی-امریکایی در میان زبان آموزان چشمگیر است و اگر سازوکارهای آن روشن نشود، ممکن است با ادامه روند فعلی بر فرهنگ بومی و ارزش‌های ایرانی اسلامی آنچنان اثر بگذارد که جبران آن ممکن نباشد.
ریشه‌های این اثرگذاری در این تحقیق از دیدگاه قدرت نرم مورد توجه قرار گرفت. هدف این بود که سازوکارهای بهرهبرداری آمریکا از آموزش زبان انگلیسی مشخص شود. برای انجام این کار، ابتدا ادبیات مربوط به حوزه قدرت نرم بررسی شد و ابعاد و مؤلفه‌های قدرت نرم همراه با شاخص‌های آن به دست آمد.
قدرت نرم آمریکا بر سه محور استوار است که ابعاد اصلی آن را تشکیل می‌دهند. این ابعاد عباتند از: شکوه، زیبایی و خیرخواهی.
بررسی نمودارهای پژوهش در مجموع نشان داد که 52 درصد از کل مقوله‌ها به بعد شکوه،31 درصد به بعد زیبایی و 17 درصد به بعد خیرخواهی قدرت نرم آمریکا مربوط هستند.
به‌این‌ترتیب مشخص شد که آمریکا بیشترین تلاش خود را صرف نمایش شکوه کشور خود می‌کند. بعد زیبایی در مرحله دوم قرار دارد و تلاش آمریکا در راستای نمایش این بعد نیز چشمگیر است. با وجود اینکه بعد خیرخواهی تنها نزدیک به یک سوم بعد شکوه و یک دوم بعد زیبایی را به خود اختصاص داده است، میزان آن قابل چشم پوشی نیست.
بنابراین آمریکا در هر سه بعد قدرت نرم در منابع آموزش زبان تلاش می‌کند و بهره برداری آن از این منابع چشمگیر است.
در تحلیل محتوای منابع آموزش زبان، درکنار ابعاد و مقوله های اصلی قدرت نرم، به اهداف قدرت نرم نیز توجه شد. این اهداف در سه بعد مشروعیت بخشی به حکومت و جامعه آمریکا، کسب موقعیت بین‌المللی و مدیریت و شکل‌دهی به افکار عمومی در جهان تقسیم شدند.
نتیجه پژوهش در رابطه با اهداف قدرت نرم آمریکا حاکی از این بود که اشاعه تصویری جذاب از حکومت و جامعه آمریکا بیشترین فراوانی را در منابع آموزش زبان انگلیسی-آمریکایی داشته است (33 درصد).
همانطور که در آمار فراوانی بعد شکوه از قدرت نرم آمریکا نیز مشاهده شد، این جنبه از قدرت نرم، هم از لحاظ منبع قدرت و هم از نظر هدف بیش از تمام موارد دیگر مورد توجه آمریکایی‌ها قرار داشته است. این وضعیت در مورد دستیابی به هژمونی فرهنگی نیز صادق است. این هدف 5/17 درصد از فراوانی اهداف قدرت نرم را در بر دارد و دارای اهمیت زیادی است و نشان می‌دهد که آمریکا در پیگیری هدف دستیابی به هژمونی فرهنگی تلاش چشمگیری انجام می‌دهد.
شکل‌دهی به علایق دیگران نیز فراوانی قابل توجهی دارد و 5/14 درصد از آمار فراوانی‌ها را در بر دارد. ترویج دمکراسی آمریکایی و ترویج برتری همه جانبه آمریکا نیز به ترتیب 11 و 12 درصد از فراوانی اهداف را به خود اختصاص داده و قابل تأمل هستند. دو هدف کاهش آمریکاستیزی و دستیابی به هژمونی سیاسی، اگر چه تنها از 6 درصد فراوانی‌ها برخور دارند، باید در راهکارها مورد توجه قرار گیرند. بقیه اهداف درصد قابل توجهی نداشته و قابل اعتنا نیستند.
پیشنهادها و راهکارهای مبتنی بریافته‌های این تحقیق به‌شرح ذیل است:
پیشنهادهای زیر بر مبنای راهکارهایی که در 9 مقوله آموزش زبان، شامل: سیاست‌گذاران، مدیران، زبان‌آموزان، مدرسان، منابع آموزش زبان، اهداف یادگیری زبان، روش آموزش، فضای آموزشی و خانواده، عرضه شد، برای کاربست در حوزه آموزش زبان انگلیسی ارائه می شوند. این پیشنهاد ها هم جنبه نظری دارند و هم از جنبه عملیاتی برخور دارند و به‌عنوان راهکارهایی کاربردی قابل اجرا هستند.
- تشکیل گروه تدوین راهبرد برای سیاست‌گذاری آموزش زبان خارجی و هماهنگی دستگاه‌‌های علمی و فرهنگی مرتبط با آموزش زبان خارجی،
- تدوین راهبرد و برنامه‌ریزی آموزش زبان انگیسی برای حفظ فرهنگ ایرانی اسلامی در برابر اهداف قدرت نرم آمریکا،
- تدوین راهبرد استاندارد سازی آموزش زبان و صدور گواهی در داخل کشور،
- برنامه‌ریزی برای آموزش زبان خارجی بر حسب اهداف و نیازهای کشور،
- انتخاب و آموزش مدرسان آشنا با فرهنگ زبان خارجی و فرهنگ ایرانی اسلامی و باورمند به ارزش‌های فرهنگ بومی،
- شفاف‌سازی اهداف و نیات استکباری آمریکا (در رابطه با امپریالیزم فرهنگی و امپریالیزم زبان انگلیسی) برای مدرسان و زبان‌آموزان،
- تدوین پیوست فرهنگی برای مدرسان به عنوان کتاب همراه منابع آموزشی،
- عمق بخشی ارزش‌های فرهنگ ایرانی اسلامی، هویت ایرانی و رویکرد سیاسی انقلاب اسلامی برای مدرسان و زبان‌آموزان،
- جلوگیری از شبیه‌سازی فرهنگ بیگانه و مقابله با ترویج ناهنجاری‌های فرهنگ آمریکایی،
- توجه به نگرش‌ها، باورها، ارزش‌ها و رفتارهای فرهنگی ایرانی-اسلامی در تدوین منابع، انتخاب مدرسان و اصلاح فضای فیزیکی و روانی محیط آموزشی با بهره‌گیری از فرهنگ و هنر ایرانی،
- هدف گذاری برای فرزندان در جهت نیازهای واقعی و منطقی توسط خانواده.
همچنین این تحقیق نشان داد كه آموزش زبان انگليسی را نمی‌توان بدون راهبرد آموزشی مشخصی رها كرد و تنها به تغييرات ظاهری و واژگانی كه در برخی منابع آموزشی زبان انجام می‌شود، امیدوار بود.
آنچه كه به‌عنوان راهکارهای مقابله عرضه شده است، در واقع مبانی رويكردی همه جانبه را به آموزش زبان انگليسی در ايران مشخص كرده است كه بايد در راستای راهبرد تدوينی آموزش در كشور قرار داده شود و از آن برنامه‌های آموزشی استخراج شود.
اين تحقيق درصدد بوده است تا ضمن آسيب‌شناسی واقعی آموزش زبان انگليسی در ايران از نظر نفوذ فرهنگ بيگانه و افزايش قدرت نرم آمريكا، راه حل‌هايی را به شكل راهکارهایی برای مقابله با اين آسيب‌پذيری‌ها عرضه کند.
همچنین نقاط آسیب‌پذير و آماج‌‌های فراروی قدرت نرم آمریکا شناسايی شد و توجه دست‌‌اندركاران را به آن جلب کرد و راهکارهایی ارائه شد كه اجرای آن می‌تواند اين تهديد فرهنگی را به فرصت فرهنگی تبديل كرده و دست كم در حوزه كشورهای هم سوی فرهنگی به کار بسته شود.
فایل پژوهش مذکور را می‌توانید از اینجا دانلود کنید: 
|