حسن بنیانیان، مسئول کارگروه پیوست نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با برنامه گفتگوی فرهنگی در مورد وضعیت فرهنگی ایران در پساکرونا سخن گفت.
بنیانیان متغیرهای مؤثر بر تحولات فرهنگی جامعه ایران را بسیار گسترده خواند و گفت: گرچه کرونا به عنوان یک متغیر مؤثر بر فرهنگ وزن بالایی دارد، اما باید در کنار سایر متغیرها به موضوع آن نیز توجه کرد.
وی در توضیح بیشتر این مطلب گفت: ما سرمایه‌های تاریخی بسیار زیادی در انتقال فرهنگ‌مان داریم که فقط مخصوص خودمان است؛ مثلاً وجود مرقد مطهر امام رضا (ع) و یا مساجد نقش بسیار مهمی در انتقال باورهای دینی به کودک و نوجوان و دیگر طیف‌های جامعه دارند که کرونا رونق این مکان‌ها را تحت تأثیر قرار داد و در صورت ادامه پیدا کردن و تضعیف نقش این مکان‌های مذهبی، قطعاً لطمه سنگینی در این زمینه خواهیم دید.
کاهش نفوذ ابزارهای مذهبی در اثر شیوع کرونا
مسئول کارگروه پیوست نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با اظهار اینکه بسیاری از باورهای دینی به شکل غیر مستقیم به کودکان منتقل می‌شوند گفت: وقتی کودک با پدر و مادرش به حرم امام رضا (ع) می‌رود از تماشای اشتیاق توده مردم به اهمیت دین پی می‌برد، حال اگر امکان زیارت حذف شود و بخواهیم اهمیت دین را از طریق کتاب به کودک منتقل کنیم کار به مراتب سخت‌تر می‌شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه کاهش نفوذ این ابزار مذهبی در بلند مدت منجر به از دست دادن بخشی از ابزار انتقال مفاهیم دینی خواهد شد، تأکید کرد: باید به فکر ابزارهای جایگزین و تکمیل کننده باشیم.
بنیانیان با ارائه تعریفی از مفهوم واژه فرهنگ بیان کرد: طبق تعریف دبیرخانه شورا و نقشه مهندسی فرهنگی، فرهنگ نظامی از ارزشها، آداب، اعتقادات و هنجارها و الگوهای رفتاری پایدار است. تنها بخش کوچکی از فرهنگ جامعه محصول فعالیت‌های مستقیم مانند کارهای هنری و مساجد و غیره است و بخش بزرگ‌تر آن محصول کارکردهای سیاسی، تحولات اقتصادی و دستگاه‌های نظامی و قوه قضائیه است.
تحولات اقتصادی ناشی از کرونا؛ منشأ رفتارهای فرهنگی جدید
بنیانیان در رابطه با تأثیر کرونا بر زندگی روزمره مردم و دوره پساکرونا گفت: عدم حضور مردم در مساجد و هیئت و امامزادگان تنها بخشی از تأثیر بیماری کرونا بر جامعه است، اما تأثیر بزرگ این بیماری تحول در روابط اقتصادی جامعه است که به دنبال آن، سلسله رفتارهای فرهنگی جدیدی به وجود آمده است.
نخبگان علوم انسانی برای حفظ فرهنگ قبل از کرونا فکری کنند
مسئول کارگروه پیوست نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: متأسفانه به همان میزان استعداد درخشان در عرصه پزشکی و مهندسی پزشکی برای مبارزه با کرونا، در حوزه علوم انسانی شاهد تحقیقات متناسب و نخبه‌ای که ما را به راهکارهای جدید برای حفظ فرهنگ گذشته برساند، نیستیم.
بنیانیان در رابطه با برقراری پیوند میان مردم و مسئولان در شرایط شیوع کرونا گفت: این پیوندی که الان برقرار شده در حقیقت سرمایه گذشته ما بوده که دوباره به صحنه آمد و احیا شد، اما آیا این سرمایه در نسل جدید هم ایجاد می‌شود که مجدداً در یک دوره‌ای به جامعه برگردد و یا بعد از پایان کرونا هم ادامه پیدا کند؟!
وی با تأکید بر اینکه نباید از بازخورد مسائل فرهنگی جامعه و رفتارهای فردی در شرایط کنونی غافل شویم، گفت: ما در مواجهه با توسعه فضای مجازی که هنوز هم تحت مدیریت ما نیست و دشمنان انقلاب تسلط بیشتری بر خوراک دهی و ارتباط گیری با نسل جوان و نوجوان دارند، باید از عقل و فطرت استفاده کنیم و دانشگاه‌ها نیز در این زمینه راهکارهای علمی ارائه دهند.
دولت برای تحلیل شرایط کرونایی اتاق فکر ندارد
وی با انتقاد از نبود یک اتاق فکر در هیئت دولت برای تحلیل شرایط کنونی از ابعاد مختلف گفت: معمولاً در هیئت دولت به مشکلات روز و ارائه راه حل‌های کوتاه مدت پرداخته می‌شود و بدتر اینکه عده‌ای معتقدند دولت نباید در امر فرهنگ دخالت کند در صورتی که رفتارها، تعاملات و سیاست گذاری‌های مسئولان و مدیران مستقیماً بر فرهنگ جامعه اثر می‌گذارد.
مسئول کارگروه پیوست نگاری فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین در ادامه، کمیسیون فرهنگی را ضعیف‌ترین کمیسیون در مجالس گذشته برشمرد و حتی برای این دوره نیز ابراز نگرانی کرد.
بنیانیان به دلایل ضرورت امر مدیریت و هدایت فرهنگی جامعه اشاره و عنوان کرد: نخست اینکه اصل اهداف انقلاب اسلامی عمدتاً فرهنگی است و ما باید به دنبال رشد توان مادی و معنوی باشیم، دوم اینکه بخش مهمی از موانع پیشرفت و توسعه در ایران ریشه‌های فرهنگی دارد و اقتدار کنونی ایران در سطح دنیا هم ریشه‌های فرهنگی دارد.
وی افزود: ما برای مبارزه با پیامدهای منفی جهانی سازی باید مدیریت فرهنگی جامعه را در اختیار بگیریم و برای تهاجم فرهنگی نیز که با هدف مهار انقلاب در جریان است برنامه ریزی کنیم.
بنیانیان مطرح کرد: اگر مجالس شورای اسلامی دلشان برای انضباط بخشی به رفتارهای مردم می‌سوزد فقط نباید به قانون تکیه کنند بلکه به موازات قانون نیز می‌توانند به فرهنگ و مدیریت فرهنگی توجه کنند و قانون را با استفاده از فرهنگ، باور پذیر و ضرورت آن را برای مردم تبیین کنند.
مدیریت فرهنگی نیازمند مدیران دلسوز و صادق
این مقام مسئول با اظهار اینکه فرهنگ در بلند مدت جواب می‌دهد و قابلیت تبلیغات هم ندارد، افزود: از این روست که دولتها کمتر به امر فرهنگ می‌پردازند.
وی بر این باور است که مدیریت فرهنگی به مدیران صادق، دلسوز و از خود گذشته نیاز دارد و به هر میزان که از تعداد این مدیران کم شود کار فرهنگی هم تعطیل خواهد شد.
بنیانیان گفت: مدیران ما در سطوح مختلف باید یاد بگیرند که از سبک رهبری یعنی نفوذ بر دل‌ها استفاده کنند تا به اصلاح رفتارهایشان موفق شوند؛ دقیقاً همان کاری که حضرت امام (ره) نیز انجام داد.
|