کد خبر:11178 تاریخ انتشار: پنـج شنبه ، 18 اردیبهشت سال 1399 ساعت 12:38:0
بررسی نقش و ابعاد تأثیرگذاری زنان در اقتصاد مقاومتی
پژوهش «بررسی نقش و ابعاد تأثیرگذاری زنان در اقتصاد مقاومتی»؛ به‌کوشش معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف (مجری طرح)، دکتر کبری خزعلی (ناظر طرح) و زهرا آیت‌اللهی (مشاور عالی طرح) انجام شده که بوسیله دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1397 منتشر شد.
به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدای این پژوهش نگاشته شده است اقتدار ملی مسئله مهمی است و برای حفظ اقتدار یک جامعه باید به جزئی از آن که اقتدار اقتصادی است توجه ویژه‌ای شود.
این نکته در سخنان رهبری نیز همواره مورد تأکید بوده است، ایشان در این خصوص می‌فرمایند: مسائل اقتصادی، بسیار مهم بوده و یک رکن اقتدار ملی، اقتدار اقتصادی است.
همچنین نیاز ما به اقتصاد مقاومتی بیش از کشورهای دیگر است؛ زیرا از یک طرف کشور ما همچون کشورهای دیگر مرتبط با اقتصاد جهانی و مصمم به ادامه این ارتباط است و طبیعتاً از مسائل اقتصادی جهان متأثر خواهد بود و از طرف دیگر نظام اسلامی، به‌دلیل استقلال خواهی، عزت مداری و تأکید بر تحت تأثیر قرار نگرفتن سیاست قدرتهای جهانی؛ مورد تهاجم و سوءنیت بوده است.
بنابراین هدف کلی این پژوهش شناسایی نقش‌های زنان در ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی، چگونگی تأثیرگذاری آنها و تولید محتوای آموزشی و ترویجی در مسیر گفتمان‌سازی و استفاده از ظرفیت زنان در عرصه اقتصاد مقاومتی است.
با توجه به هدف پژوهش سؤالات زیر مطرح می‌شود:
نقش‌های زنان در اقتصاد خانواده و جامعه کدام است؟
چگونه می‌توان از ظرفیت جامعه زنان در راه پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در کشور بهره برد؟
برای مشخص شدن ابعاد تأثیرگذاری زنان در اقتصاد مقاومتی، به تحلیل محتوای نظرات صاحبنظران، خبرگان و مسئولان در این خصوص پرداخته شده و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی، ابعاد تأثیرگذاری زنان در اقتصاد مقاومتی مشخص شده است.
بخش نتیجه‌گیری این پژوهش به‌شرح ذیل نگاشته شده است:
با توجه به نقش‌های زنان در قالب مادری و همسری، می‌توانند نقش بسزایی در پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی نیز داشته باشند.
می‌توان به مدیریت مصرف انرژی، مبارزه با مصرف‌گرایی و مصرف تولیدات داخلی، آموزش صحیح به فرزندان، خرید به‌موقع اشاره کرد.
دیگر مصادیق تأثیر زنان در اقتصاد مقاومتی مسئله اشتغال است. از این منظر اشتغال بانوان هم در بیرون منزل و هم در منزل با عنوان مشاغل خانگی مدنظر بوده است. توسعه کسب و کارهای خانگی با کمک و حمایت صندوق‌های قرض‌الحسنه می‌تواند بسیار مفید باشد.
نقش زنان کارآفرین در توسعه اقتصادی هم دیده شده است، با وجود زنان تحصیلکرده در کشور، می‌توان با یک برنامه‌ریزی صحیح از وجود این نیروهای متخصص در توسعه اقتصادی کشور و در نهایت پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی بهره برد.
مـدیریت منابع مالی خانواده از مهم‌ترین وظایفی است که با تدبیر هـمه اعضا شکل می‌گیرد.
اراده برای برخورد آگـاهانه، کـسب دانـش و اقدام مناسب، برپایه اصول و قواعد، نخستین گام‌های عملی تغییر‌دهنده و سرنوشت‌ساز زندگی است. در این تغییر و تحولات همه اعـضای خـانواده مـی‌توانند نقش مهم و بزرگی داشته باشند؛ پدر در جایگاه کسب کننده درآمد، مادر هم که مدیر خانه است و فـرزندان کـه مصرف‌کننده هستند.
هدف خانواده که مجموعه به‌هم پیوسته‌ای تشکیل می‌دهد، فقط پرورش فرزندان نیست، بـلکه والدیـن که ستون‌های اصلی خانواده هستند بـاید حـق اعمال نظر در مدیریت اقتصادی خانواده را داشته باشند.
اختیار و آزادی فرزندان باید در محدوده‌هایی باشد که ظرفیت و توان پذیرش مسئولیت را دارند وگرنه بنیاد خانواده بر پایـه اعـمال ستم و بی‌عدالتی فرزندان نـسبت بـه پدر و مادر بنا خواهد شد.
بنابراین تربیت اقتصادی را در سه حوزه می‌توان به کودکان آموزش داد:
تفکر اقتصادی
: با توجه به فهم و درک کودک، مفاهیم اعتقادی مانند رزاقیت الهی، ربوبیت الهی، مالکیت الهی، امانت الهی، توکل، برکت و شکر به کودک آموزش داده می‌شود.
احکام اقتصادی
: با توجه به اینکه فرزندان در سن تکلیف مکلف به اجرای احکام می‌شوند، اما قبل از آن باید با احکام الهی که توسط پدر و مادر رعایت می‌شود، آشنا شوند.
مهارت اقتصادی
: کودکان نیاز دارند از همان کودکی مهارت‌های اقتصادی را بیاموزند. مهارت پس‌انداز کردن، خرید براساس نیاز، مصرف صحیح، محافظت از اموال.
اگر بخواهیم اقتصاد خانواده را برمبنای اصول دینی و علمی دوام ببخشیم می‌توان اصـول زیـر را به کـار برد:
ـ برنامه‌ریزی اقتصادی خانواده،
ـ جمع‌آوری اطلاعات وضع موجود در بودجه خانواده،
ـ توازن دخل و خرج،
ـ نظم و ترتیب در مخارج خانواده،
ـ انجام مشاوره‌‌های اقتصادی،
ـ توجه به آموزه‌های دینی،
ـ
شناسایی موارد هزینه‌ها در خانواده،
ـ الگوی مصرف در خانواده،
ـ مصرف صحیح.
براساس مأموریت شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای تبیین ابعاد فرهنگی اقتصاد مقاومتی، تلاش برای فرهنگ‌سازی در این زمینه و پیگیری‌های مربوطه با حصول به نتیجه و با جمع‌آوری نظرات خبرگان در کارگروه‌ها و نشست‌های تخصصی مجموعه‌ای از راهبردهای کلان فرهنگی و راهکارهای مربوط به هر یک به شرح ذیل نگاشته شده است:
طـراحی الـگوی سـبک زندگی متناسب با اقـتصاد مقاومتی
:
ـ بهینه کردن تصمیم گیری های فردی و جمعی در راستای تقویت اقتصاد داخلی،
ـ اصلاح فرهنگ مصرف وکاهش فاصله سرانه مصرف با کشورهای پیشرفته،
ـ ترویج مصرف صنایع دستی، سنتی و بومی،
ـ تغییر در سبک زندگی مردم و ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی،
ـ برنامه ریزی برای ارتقای کیفیت، سالم سازی و بهینه‌کردن فرهنگ و عادات غذایی،
ـ تهيه و اجراي برنامه جامع الگوی صحیح مصرف و مقابله با مصرف‌گرايی، اسراف و تجمل‌گرايی،
ـ فرهنگ سازی در زمینه مصرف پوشاک داخلی با تکیه بر حفظ سنتهای ملی و بهینه سازی اقتصادی.
ترمیم فـرهنگ عمومی در راستای تقـویت اقـتصاد مقاومتی
:
ـ تبیین و ترویج اخلاق و فرهنگ اسلامی کار، کارجمعی، صبر هدفمند، جهاد اقتصادی، کارآفرینی، تولید ثروت،کسب رزق حلال، مشارکت و رقابت سالم اقتصادی و پرداخت مالیات به مثابه وظیفه و ارزش ملی برای تأمین عزت جامعه اسلامی و آحاد آن،
ـ ترویج ساده زیستی برای حاکمان و مسئولان و پرهیز از تجمل گرایی و رعایت قناعت و کفاف در مصرف و اجتناب از اسراف،
ـ توسعه و ترویج انضباط اقتصادی در سطح عمومی جامعه،
ـ مبارزه با فرهنگ واسطه‌گری در اقتصاد و تقویت فرهنگ تولید بهینه،
گفتمان‌سازی در راستای اقتصاد مقاومتی
:
ـ تبیین دقیق ابعاد مفهومی اقتصاد مقاومتی و خارج کردن آن از ابهامات مفهومی،
ـ بسط و تبیین مفاهیم و روش‌های اقتصاد مقاومتی در دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و مراکز علمی،
ـ حرکت در جهت ایجاد درک متقابل فرهنگ و اقتصاد و تعامل مثبت فعالان این دو حوزه،
ـ ایجاد تقسیم کار ملی و همگرایی بین دستگاه‌های متولی حوزه فرهنگی برای گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی،
ـ حمایت از تشکل‌های فرهنگی هنری در راستای تولید محصولات و آثار مرتبط با اقتصاد مقاومتی،
ـ مخاطب شناسی گفتمان اقتصاد مقاومتی در سطوح دانشگاهی، مدیریتی و عمومی.
پیشبرد و ارتقای سیاست‌‌های توسعه اقتصاد دانش بنیان
:
ـ سرمایه‌گذاری برای ارتقای مهارت‌های نیروی انسانی از طریق هدفمند کردن نظام آموزشی کشور،
ـ حمایت از ابداع و نوآوری و تغییر برنامه‌ها در دانش و فناوری از مأموریت‌محور به ترویج محور و ایجاد محیط مناسب برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه،
ـ ایجاد امکان دسترسی مطمئن، سریع و ارزان به اینترنت و افزایش امکانات مخابراتی و ارتباطی،
ـ ارائه خدمات عمومی توسط دولت به صورت بر خط به مردم،
ـ مدیریت دانش در اقتصاد توسط دولت که عبارت است از: تصمیم گیری آگاهانه و نظام مند درباره استفاده بهتر از دانش به منظور بهبود وضعیت کارایی در سطح کشور.
اصلاح نـظام آموزشی در راستای تقـویت و ترویج اقتصاد مقاومتی
:
ـ ترویج مؤثر آموزش‌های فنی و هنری در مدارس،
ـ ترویج مهارت‌های حرفه‌ای و کارآفرینانه در مقاطع مختلف آموزشی،
ـ اصلاح نگرش دانش آموزان درباره کار، تولید و مصرف،
ـ تأسیس و تقویت رشته‌های مرتبط با مدیریت فرهنگی و جذب نخبگان به منظور اصلاح ساختارهای مدیریت فرهنگی،
ـ برقراری تعامل میان دانشجویان و پژوهشگران در عرصه فرهنگ و اقتصاد،
ـ بازنگری در نظام تحصیلات تکمیلی و حذف رشته های فاقد توجیه فرهنگی و اقتصادی،
اصلاح نظام رسانه‌ای و تبلیغاتی در ارتباط با اقـتصاد مقاومتی
:
ـ فرهنگ‌سازی در راستای ارزشمند پنداری کار و تولید،
ـ مبارزه با فرهنگ مصرف زدگی و مدگرایی،
ـ حمایت از تولید آثار هنری و رسانه‌ای مرتبط با اقتصاد مقاومتی،
ـ برگزاری دوره‌های آشنایی با اقتصاد مقاومتی برای فعالان فرهنگی و رسانه‌ای.
سیاست‌گذاری
برای افـزایش نقش مردم در نظـام اقتصادی:
ـ ایجاد چشم انداز ملی استقلال اقتصادی، تولید و مصرف فرهنگ‌سازی و اصلاح آگاهی‌ها، باورها، گرایش‌ها و نگرش‌ها برای تحقق آن،
ـ ترویج مشتری محوری و تحقق عدالت در تخصیص و توزیع منابع ثروت و دسترسی به فرصت‌ها، کالا و خدمات،
ـ مقابله همه جانبه، فراگیر و سازمان یافته با ویژه خواری (رانت جویی)، فقر، فساد و تبعیض در عرصه های اقتصادی.
توجه به سویه‌های اقتصادی برنامه‌های فرهنگی
:
ـ تهیه پیوست اقتصادی برنامه های فرهنگی،
ـ جامع نگری در سیاست گذاری‌ها و توجه همزمان به رشد اقتصادی و تعالی فرهنگی،
ـ توجه به اثرات مخرب ورود درآمد نفتی به فضای اقتصاد و فرهنگ،
ـ توجه به مزیت‌های اقتصادی ذخایر فرهنگی،
ـ حرکت به سوی ایجاد درک متقابل فرهنگ و اقتصاد و تعامل مثبت فعالان متخصص این دو حوزه.
تدوین برنامه ویژه برای عملیاتی کردن بندهای مرتبط با اقتصاد مقاومتی در اسناد بالادستی شورا ( نقشه مهندسی فرهنگی، نقشه جامع علمی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش).
فایل پژوهش مذکور را می‌توانید از اینجا دانلود کنید:
