مجموعه جهاد دانشگاهی یکی از مجموعه‌هایی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور، تاسیس شد و نقشه راه این نهاد، فعالیت متمرکز در حوزه علم و فناوری در کشور هدف‌گذاری شد. این مجموعه در سال ۱۳۵۹ به فرمان امام خمینی (ره) تاسیس شد.
امروز مدیریت این مجموعه با چندین دهه سابقه فعالیت در بومی‌سازی فناوری معتقد است که جای یک سازمان یا نهاد در بدنه اجرایی کشور خالی است. نهادی که در زمینه استفاده از فناوری بومی متولی باشد و مطالبه‌گری کند.
پس از گذشت ۴۰ سال از انقلاب، این مجموعه دستاوردهای زیادی در حوزه بومی‌سازی فناوری در کشور داشته است که بسیاری از این دستاوردها فقط جز از راه پیگیری مجددانه و سرسختانه برای آغاز و پیمودن مسیر سخت تولید و بومی سازی یک فناوری حاصل نمی‌شد. کار سختی که اجرای آن عزمی راسخ می‌خواهد و مدیران و جوانانی سرسخت.
جهاد دانشگاهی کشور در سال ۱۳۵۹ به فرمان امام خمینی (ره) با متمرکز در حوزه علم و فناوری تاسیس شد و تاکنون دستاوردهای زیادی در حوزه بومی‌سازی فناوری داشته است. این مجموعه بین مردم با آموزش‌ها و پژوهشگاه رویان هم شناخته شده است
علاوه براین، مجموعه جهاد دانشگاهی کشور با آموزش‌هایش بین عموم مردم جامعه شناخته شده است و همچنین پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی یکی دیگر از نمادهای آشنای این مجموعه بین مردم است.
در حال حاضر حمیدرضا طیبی مدیریت مجموعه جهاد دانشگاهی کشور را عهده‌دار است.
حمیدرضا طیبی، متولد سال ۱۳۳۷ در لواسان استان تهران است. وی دیپلم ریاضی را در دبیرستان فلسفی و مدرک کارشناسی را در سال ۱۳۶۴ از دانشگاه علم و صنعت تهران گرفته است. سپس برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد به هند رفت و پس از آن هم برای تکمیل تحصیلات در مقطع دکترای برق، دانشگاه برادفورد انگلیس را انتخاب کرد و در سال ۱۳۹۳ تحصیل را به پایان رساند.
طیبی از ابتدای تاسیس مجموعه جهاد دانشگاهی در کشور، به این نهاد پیوست. در سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ ریاست جهاددانشگاهی را بر عهده داشت و همچنین از سال ۱۳۹۳ تاکنون عهده دار این مسئولیت بوده است.
مهم‌ترین اتفاق‌ها در مجموعه جهاد دانشگاهی را در سالی که گذشت از حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی کشور جویا شده‌ایم و درباره اهم فعالیت‌ها و اقدامات این مجموعه در حوزه بومی سازی دانش و فناوری در کشور و رفع وابستگی‌ها به خارجی‌ها با او گفت‌وگو کرده‌ایم.
آنچه دراین گفت‌وگو با حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی می‌خوانید:
*ایجاد اشتغال خرد و خانگی در ۳۱ استان
*توانمندسازی ۴۰ هزار نفر برای ایجاد اشتغال پایدار
*نقد اساسی به چرخه تولید تا کاربردی شدن فناوری در کشور
*جای خالی سازمان توسعه فناوری در بدنه اجرایی کشور
*چرا متولی کاربردی شدن فناوری در کشور نداریم؟
*برداشت ۳.۴ میلیارد یورویی از صندوق ارزی برای طرح‌های فناورانه منوط به نظر مجلس
*امید تازه برای ساخت نخستین بیمارستان سلول درمانی
*توانمند سازی ۴۰ هزار نفر برای ایجاد کسب و کارهای خرد و مشاغل در ۳۱ استان
فارس: یکی از وظایفی که به مجموعه جهاد دانشگاهی سپرده شد، طرح توسعه کسب‌وکارهای خرد و خانگی است. این طرح به کجا رسید؟
فاز دوم این طرح شامل توانمندسازی ۴۰ هزار نفر برای ایجاد کسب و کارهای خرد و مشاغل خانگی در ۳۱ استان است و در فاز سوم پایدارسازی این مشاغل هدف‌گذاری شده است. که جهاد دانشگاهی در ابتدا مسئول اجرای پایلوت این طرح در ۹ استان شد و طرح نتایج موفقی داشت و از این رو در ادامه مسئولیت بیشتر در ۳۱ استان در این طرح به مجموعه جهاد دانشگاهی سپرده شد.
طیبی: طرح توسعه کسب‌وکارهای خرد و خانگی، فعالیت مشترکی بین وزارت کار و مجموعه جهاد دانشگاهی است. هدف از این طرح، پیاده‌سازی وزارت کار در زمینه ایجاد اشتغال پایدار در بخش کسب‌وکارهای خرد و خانگی در منطق روستایی و کمتر برخوردار استان‌های کشور است و تمامی مولفه‌های لازم برای ایجاد شغل پایدار دیده شده است، به نحوی که به افراد براساس امکانات و ظرفیت بومی، مهارت لازم برای اشتغال آموزش داده شود که بتوانند محصولات باکیفیتی را با سطح استاندارد لازم تولید کنند و در ادامه هم با برندسازی برای فروش محصولات تولیدی به تولیدکننده در روستا و استان‌ها کمک می‌شود. زیرا یکی از شروط لازم برای پایداری مشاغل ایجاد شده، ایجاد زنجیره کامل تولید تا فروش است و اگر تولیدکننده به هر دلیل در فروش محصول تولیدکرده ناتوان باشد، منطقی است که شغل پایدار نمی‌ماند.
فاز دوم این طرح شامل توانمندسازی ۴۰ هزار نفر برای ایجاد کسب و کارهای خرد و مشاغل خانگی در ۳۱ استان است و در فاز سوم پایدارسازی این مشاغل هدف‌گذاری شده است. که جهاد دانشگاهی در ابتدا مسئول اجرای پایلوت این طرح در ۹ استان شد و طرح نتایج موفقی داشت و از این رو در ادامه مسئولیت بیشتر در ۳۱ استان در این طرح به مجموعه جهاد دانشگاهی سپرده شد.
*جای خالی سازمان توسعه کاربرد فناوری در بدنه اجرایی کشور
فارس: مهم‌ترین نقدی که به چرخه تولید تا کاربرد فناوری در کشور وارد می‌دانید چیست؟
طیبی: یکی از اشکالات اساسی در چرخه تولید تا کاربرد فناوری در کشور این است که به این چرخه به شکل یک زنجیره کامل نگاه نمی‌کنیم و در پروژه های مختلف شاهد هستیم که هر تکه از این چرخه به طور مجزا دیده و انجام می‌شود که این دیدگاه آفت‌های بسیاری دارد، در حالی که معتقدیم تولید تا کاربردی شدن یک فناوری در کشور یک زنجیره به هم پیوسته است.
همچنین یکی دیگر از اشکالات ساختاری در چرخه تولید تا کاربرد فناوری در کشور این است که در بدنه اجرایی کشور جای یک ساختار متولی کاربرد فناوری خالی است. در حال حاضر معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری متولی تولید فناوری در کشور است اما سازمان متولی کاربرد فناوری در کشور نداریم.
معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری متولی تولید فناوری در کشور است اما سازمان متولی کاربرد فناوری در کشور نداریم و جای یک ساختار متولی کاربرد فناوری در بدنه اجرایی کشور خالی است که اگر از فناوری بومی در کشور استفاده نشد این سازمان پیگیری کند و در مقام مطالبه‌گر برآید
رویه کار اکنون به این شکل است که علمی و فناوری رئیس‌جمهوری بودجه و دستورالعمل‌های لازم برای کمک به تولید فناوری را در اختیار دارد و در این زمینه هم مسئولیت خود را انجام می‌دهد اما پس از اینکه فناوری تولید شد، سازمانی متولی کاربردی شدن این فناوری در کشور نیست و به همین علت است که چرخه تولید تا کاربرد فناوری در کشور معیوب است.
در یک چرخه کامل و صحیح از تولید تا کاربرد فناوری در کشور، باید یک فناوری با کیفیت و استاندارد و دارای قابلیت رقابت تولید شود و اگر با این شرایط تولید شد و در کشور مورد استفاده قرار نگرفت، با متولیان برخورد شود.
*برداشت ۳.۴ میلیارد یورویی از صندوق ارزی برای طرح‌های فناورانه منوط به نظر مجلس
فارس: امسال در لایحه بودجه پیشنهادی دولت به مجلس برای سال ۹۹، دولت پیشنهاد داده بود که حدود ۳.۴ میلیارد یورویی از صندوق توسعه ملی برای طرح‌های نوآورانه و فناورانه برداشت کند که به دلیل توانایی جهاد دانشگاهی در انجام پروژه های فناورانه و نوآورانه امکان مشارکت در پروژه‌های مربوط به این بند و استفاده از اعتبارات در نظر گرفته شده در آ برای این مجموعه می‌توانست فراهم شود. آیا استفاده از این اعتبار فراهم می‌شود؟
طیبی: مجموعه جهاد دانشگاهی مجموعه‌ای عمومی و غیردولتی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی است که امروز می‌توانیم بگوییم تقریبا فقط ۲۰ درصد منابع خود را از دولت و بودجه دولتی دریافت می‌کنند و مابقی درآمدهای این مجموعه از آموزش‌ها و اجرای پروژه‌های فناورانه و پروژه‌های دانش بنیان بدست می‌آید.
تجربه نشان داده که در مجموعه جهاد دانشگاهی اگر بخواهیم تنها وابسته و متکی به بودجه دولتی باشد، نمی‌توانیم پروژهها را به سرانجام برسانیم و از این رو همواره برای بدست آوردن منابع مالی جدید برای اجرای پروژهها به طرق گوناگون از جمله مشارکت با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پروژه‌های فناورانه و دانش بنیان تلاش کرده‌ایم. امسال در لایحه‌ای که دولت برای بودجه سال ۹۹ به مجلس پیشنهاد داد، بودجه جهاد دانشگاهی در سال ۹۹ حدود ۸ درصد رشد داشت که البته با این حال در مجموع به تناسب پروژه‌هایی که در جهاد دانشگاهی در دست اجرا است، بودجه زیادی نیست و درخواست افزایش بودجه داشتیم که هنوز بودجه در مجلس به تصویب نرسیده و با توجه به نزدیکی به پایان سال فعلا هم دیگر در دست بررسی در مجلس نیست.
در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۹ به مجلس، دولت پیشنهاد داد که مبلغ سه میلیارد و ۴۲۵ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه ملی در سال ۹۹ به صورت تسهیلات ارزی در چندین بخش فناورانه هزینه شود که این اعتبار تازه، امیدی را برای اختصاص منابع بیشتر به اجرای پروژه‌های فناورانه و نوآورانه در کشور رقم زد
در بودجه سال ۹۸ مبلغ ۱۵ میلیون یورو برای ۳۱ طرح فناورانه جهاد دانشگاهی تخصیص داده شد که در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۹ هم ۱۵ میلیون یورو در نظر گرفته شده است و از سوی دیگر امسال در لایحه پیشنهادی دولت به مجلس، دولت پیشنهاد داد که مبلغ سه میلیارد و ۴۲۵ میلیون یورو از منابع صندوق توسعه ملی در سال ۹۹ به صورت تسهیلات ارزی در چندین بخش فناورانه هزینه شود که با توجه به پیش بینی این بند در بودجه، درخواست داشتیم اعتبار ۱۵ میلیون یورویی مجموعه جهاد دانشگاهی برای اجرای ۳۱ طرح فناورانه هم به ۳۰ میلیون یورو افزایش یابد که شنیدم این پیشنهاد برداشت از صندوق ذخیره ارزی در بررسی لایحه پیشنهادی بودجه ۹۹ در کمیسیون تلفیق مجلس به تصویب نرسیده و حذف شده است و در نتیجه بعدا باید در این باره اظهارنظر کرد.
*امید تازه برای ساخت نخستین بیمارستان سلول درمانی
فارس: زمانی برنامه ساخت نخستین بیمارستان سلول درمانی در کشور توسط مجموعه جهاد دانشگاهی مطرح شد اما به دلایلی این کار اجرایی نشد، آخرین اخبار در این باره چیست؟
طیبی: با تحقیقاتی که در مجموعه رویان جهاد دانشگاهی در زمینه پزشکی تولید مثل و سلول‌های بنیادی انجام شده و موفقیت‌هایی که به دست آمده است، ایجاد ساخت بیمارستان سلول درمانی برای استفاده عملی از دستاوردهای علمی حاصل شده در علم سلول درمانی و توسعه این دانش مطرح شد که با توجه به اینکه تاکنون بیمارستانی ویژه این موضوع نداشته‌ایم، نیاز به ساخت بیمارستان سلول‌درمانی احساس شد.
اگرچه پروژه امید بخش ساخت نخستین بیمارستان سلول درمانی در کشور برای چند سالی متوقف شد، اما امیدهای تازه‌ای از ادامه یافتن این پروژه به گوش می‌رسد و شاید در آینده نزدیک این پروژه در محلی نزدیک به ساختمان‌های پژوهشگاه رویان از سر گرفته شود
پروژه با مشارکت پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی، شهرداری تهران و سازمان اوقاف و امور خیریه تهران کلید خورد و زمین لازم را سازمان اوقاف در اختیار گذاشت و قرار شد شهرداری برای ساخت کمک کند که وقتی حامی پروژه نتوانست بودجه پیش بینی شده را تامین کند پروژه در مرحله گودبرداری متوقف شد، اما زمین در نظر گرفته شده موجود بود و اخیرا صحبت‌هایی برای تعویض زمان اولیه با زمین جدیدی نزدیک ساختمان‌های رویان انجام شده است. در این باره در آینده و پس از نهایی شدن موضوع اطلاع‌رسانی خواهد شد.
|