متن زیر گفتاری از جمیله علم‌الهدی استاد دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشگر تعلیم و تربیت اسلامی درباره مکتب سردار شهید قاسم سلیمانی است که در ادامه از نظر شما می‌گذرد:
ما در یک موقعیت تاریخی خاصی قرار داریم که در آن انقلاب اسلامی از گام اول به گام دوم گذر می‌کند و باید برای این گام دوم طراحی داشته باشیم. در برهه‌ای قرار داریم که موعد ارزش‌گذاری دستاوردهای انقلاب اسلامی رسیده است. در چنین زمانی که دستاوردهای انقلاب اسلامی زیر سوال می‌رود، شهادت معجزه‌گونه سردار قاسم سلیمانی واقعاً یک نقطه عطف است، چون برجسته‌ترین قله دستاوردهای انسانی و معنوی چهل سال اول انقلاب اسلامی را نشان می‌دهد؛ انسانی که تا بالاترین سطوح قابل تصور توانسته طی طریق کند.
از این رو لازم است در برنامه‌ریزی تربیتی برای گام دوم، به سه مؤلفه مطرح شده در بیانات حضرت آقا نسبت به این شهید عزیز تکیه کنیم. ایشان شهید سلیمانی را تربیت یافته‌ی «اسلام» و «مکتب امام خمینی» معرفی کردند، پس ملاحظه آموزه‌های امام در قالب یک مکتب تربیتی مهم است. بعد رهبری خود این شهید را فراتر از یک فرد بلکه یک مکتب معرفی کردند [۱]؛ پس باید دید «مکتب سلیمانی» چیست؟
اصولاً تعلیم و تربیت اسلامی دو حوزه «ارزش‌های شخصی» و «ارزش‌های اجتماعی» را در برمی‌گیرد و چه‌بسا دومین حوزه مهم‌تر باشد. بر این اساس باید به مؤلفه‌های اصلی مکتب امام (ره) که بر همین نگاه استوار است، بازگشت؛ مکتبی که در آن عرفان، فقه، فلسفه و سیاست و حتی مبارزه با ظلم و جهاد یک جا جمع می‌شود. اسلام فقط به ارزش‌های اخلاق شخصی و تجربه‌های معنوی فرد تقلیل نمی‌یابد، بلکه نظام ارزش‌های اجتماعی‌اش به جدّ مورد توجه و عنایت است.
شهید سلیمانی به عنوان شاگرد این مکتب توانست جامع ارزش‌های اخلاق فردی و اجتماعی باشد و این امر اهمیت بسیار زیادی دارد، چون این وجه امتیاز «دین‌داری انقلابی» از «دین‌داری عافیت‌طلبانه» و هم از «انقلابی‌گری سکولار» است. ایشان نمونه موفقی از جمع بین معنویت دینی و جامعه‌گرایی ارائه کرده، عرفان را با سیاست و مبارزه گره زده است و در مقام عمل آن را در حوزه نظامی نیز اعمال می‌کند.
همچنین حاج قاسم «سرباز بدون مرز» است [۲]؛ ایده‌ی «جهان‌وطنی» که آن را می‌توان در اندیشه امام خمینی و ره‌بری دید. شهادت شهید سلیمانی نشان داد که قلمرو اثر او از ایران و حتی جهان شیعه و اسلام فراتر رفته است. به فرموده ره‌بری او و دیگر سربازان انقلاب اسلامی هر جایی که امر مقدسی در خطر است و یا ظلمی صورت می‌گیرد، وارد می‌شوند. یعنی گستره حضور ما هر جایی است که ارزش‌های کلیدی «قداست» و «عدالت» به خطر بیافتد.
این بیان رهبر معظم انقلاب ما را دعوت می‌کند که در گستره جهانی فکر کنیم و طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های تربیتی را به این سو بکشانیم. زمانی سقف فکر ما طرح بحث «اتحادیه بین‌الادیانی» بود؛ اما اکنون حتی فراتر از ادیان، به برنامه‌ریزی تربیتی برای جهان دعوت می‌شویم.
باید بدانیم که شهادت سردار قاسم «سوخت حرکت اجتماعی» ماست و نشاط و تحرک را به دنبال باید داشته باشد، نه افسردگی اجتماعی و نه سرخوشی. اشک‌های سرازیر شده برای ایشان نشان از دلبستگی مردم به اوست که فرصتی را برای آغاز این حرکت با نشاط فراهم می‌کند. این اشک‌ها و سوختن‌ها، نه فقط سوخت حرکت موشک‌های ماست که سوخت تحرک و نشاط جامعه ما برای تحقق عدالت و پرورش چنین کسانی است.
برنامه‌ریزی تربیتی در گام دوم باید به دنبال شناسایی چگونگی محقق ساختن مکتب امام (ره)، با رویکرد سلیمانی یعنی «جهاد بدون مرز» است. حال سوال این است که برجسته کردن و تبیین و تبلیغ این مکتب، بر عهده کیست؟ و راه آن چگونه است؟ جهاد ما همین فهمیدن و فهماندن و کشف همین چگونگی‌هاست و این کار «پژوهشگران تربیتی» و «معلمان» است [۳].
پانوشت‌ها:
[۱]. «ما بیاییم این حوادث را تقویم کنیم، قیمت‌گذاری کنیم، قدر آنها را بدانیم و ببینیم که اندازه و قیمت این حوادث چقدر است؛ در صورتی تحقّق پیدا می‌کند که ما به حاج‌قاسم سلیمانی -شهید عزیز- و به ابومهدی - شهید عزیز- به چشم یک فرد نگاه نکنیم؛ به آنها به چشم یک مکتب نگاه کنیم. سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب ، یک راه، یک مدرسه‌ی درس‌آموز، با این چشم نگاه کنیم آن وقت اهمّیّت این قضیّه روشن خواهد شد. قدر و قیمت این قضیّه روشن خواهد شد» (مقام معظم رهبری، ۲۷/۱۰/۱۳۹۸).
[۲]. «سپاه قدس یک نیرویی است که با سعه‌ی صدر به همه جا و همه کس نگاه می‌کند. رزمندگان بدون مرزند؛ رزمندگان بدون مرز. رزمندگانی که هر جا نیاز باشد، آنها در آنجا حضور پیدا می‌کنند؛ کرامت مستضعفان را حفظ می‌کنند، خود را بلاگردان مقدّسات و حریم‌های مقدّس می‌کنند» (مقام معظم رهبری، ۲۷/۱۰/۱۳۹۸).
[۳]. این سخنرانی در مراسم اختتامیه دوره «حیات طیبه» برگزیدگان دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۹۸ در پردیس نسیبه تهران ایراد شده است.